Qarzini bermay aldab qochib yurganlarga qanday chora ko‘rish mumkin?
@Yurist_Xizmati 4338-savol:
Assalomu alaykum. Bir fuqaro ishonchimizga kirip katta miqdorda pul olip bugun-erta beraman deb qochip yuripti.pul plastik orqali o‘tkazilgan, uchastkoviyga aytilganda fuqaro 31dekabrgacha qaytaraman deb mahallada guvohlar oldida tilxat yozgan, lekin xali ham pul yo‘q.
Savolim 1.endi kimga murojat qilsak bo‘ladi ichki ishlargami? Yoki SUD organigami? Kimga murojat qilishni aniq aytsangiz. 2)Agar boshqa davlatka qochip ketkan bo‘lsa-chi?
YURIST JAVOBI:
♂️ Bu holatda 2 hil usulda harakat qilishingiz mumkin.
1⃣ Birinchi usul. Tuman prokuraturasiga murojaat qilishingiz lozim. Agar u odam qarz olganini tan olmasa yoki qaytarishdan bosh tortsa, uning harakatlari uchun Jinoyat kodeksining 168-moddasiga asosan firibgarlik, ya’ni aldash yoki ishonchni suiiste’mol qilish yo‘li bilan o‘zganing mulkini yoki o‘zganing mulkiga bo‘lgan huquqni qo‘lga kiritish:
bazaviy hisoblash miqdorining 50 baravaridan 100 baravarigacha miqdorda jarima yoki ikki yilgacha axloq tuzatish ishlari yoki bir yildan uch yilgacha ozodlikni cheklash yoxud uch yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
Agar uning harakatlarida firibgarlik alomatlari bo‘lsa yuqoridagi norma bilan javobgarlikka tortiladi tergov jarayonida jinoyat natijasida yetkazilgan zararni undirish choralari ko‘riladi. Agar imkoniyati bo‘lsa zarar undirilishi mumkin.
2⃣ Ikkinchi usul. Fuqarolik sudiga qarz undirish bo‘yicha da’vo arizasi berish lozim. Qarang! Fuqarolik kodeksi 733-moddasiga muvofiq fuqarolar o‘rtasida qarz shartnomasi, agar bu qarzning summasi bazaviy hisoblash miqdorining 10 baravaridan ortiq bo‘lsa, oddiy yozma shaklda tuzilishi shart.
Biroq Fuqarolik kodeksi109-moddasi mazmuniga ko‘ra agar bitim yozma ravishda tuzilmasa va buning oqibatida keyinchalik nizo kelib chiqqanda taraflar o‘z vajlarini guvohlar yordamida isbotlash huquqidan mahrum bo‘lishadi.
Demak, siz bilan qarz olgan odam o‘rtasidagi shartnomani haqiqiy emas deb bo‘lmaydi. U haqiqiy hisoblanishi mumkin faqat buni guvohlar orqali isbot qila olmaysiz.
Ushbu normaning ikkinchi qismiga ko‘ra taraflar bitimning tuzilganligini, mazmuni yoki bajarilganligini yozma yoki boshqa dalillar bilan tasdiqlashga haqlidirlar.
Fuqarolik huquqiy munosabatlarda har bir taraf o‘zining talablari va e’tirozlariga asos qilib ko‘rsatgan holatlarni isbotlashi shart. Bu qoida Fuqarolik protsessual kodeksi 72-moddasida o‘z ifodasini topgan.
✅ Shunga ko‘ra sizdagi holatda qarz shartnomasi tuzilganligi tasdiqlovchi dalillar, sms yoki ijtimoiy tarmoqlardagi yozishmalar, telefon so‘zlashuvlari yoki vidoyeyozuvlar bo‘lsa, unda bular dalil bo‘ladi.
