Yosh ona arili kichik oilalarni qishlashga tayyorlash
Yosh kichik oilalarda qoldiriladigan urchigan ona arilardan qishlash vaqtida ona arisi o‘lgan oilalarni ona ari bilan ta’minlash hamda erta bahorda yosh oila ajratishda foydalaniladi. Arixonalarda hamma arilar soniga nisbatan 20 30% hisobida, ya’ni har 10 ta ari oilasiga 2 3 ta yosh ona arili kichik oila qishlashga tayyorlanadi. Ayrim hollarda yosh ona arili kichik ari oilalarini qishlashga qoldirib, erta bahorda qo‘shimcha yordamchi ona arilik oila ajratishda foydalaniladi. Qishlashga qoldiriladigan kichik oilaning ona arisi yozda yetishtiriladi va ari kiradigan teshikchalarini uyaning old tarafida qilinadi, 12 ta ramkali uyaning 2 ta chekka qismida 4 ta dan, o‘rta qismiga esa 3 tadan mum- katak ramka sig‘adigan qilib 3 qismga bo‘linadi. Agarda 20 ta ramkali yotiq uya bo‘lsa, u xolda uyani 4 ta mumkatak ramka sig‘adigan qilib teng 4 qismga bo‘linadi va ajratilgan yosh kichik oila shu yerga o‘tkaziladi. Ona arisi urchib, tuxum qo‘ya boshlashi bilan ajratilgan kichik oila uz kuchi bilan rivoj- lanib, oziq to‘playdi, kech kuzgacha rivojlanib, 3 4 ta to‘liq ramkada arisi bilan qishlaydi. Qishlashga qoldiriladigan kichik oilalarning har birida 6-8 kg dan oziq qoldiriladi. Qishga ramkalarning yarmigacha gulchang ozig‘i bor mumkatak inchali ramkalar tanlab qoldiriladi. Qoldiriladigan har bitta ramkada 2- 2,5 kg dan oziq bo‘lishi kerak.
Uyaning old tarafidagi ari kiradigan teshikchalarni bir-biridan farqlash uchun uyaning old devoriga taxtacha tik holatda qoqilib to‘sib qo‘yiladi va har bitta bo‘lim alohida rangda bo‘ladi. Shunday qilinganda ona ari hamda ishchi ari- lar adashmay o‘z uyasiga kiradi.
Qishlashga ketkazilayotgan ona arili kichik oilaning asosiy oila uyasining yonida cho‘ntak tariqasida kichik 4 5 ramka sig‘adigan bo‘linma tashkil qilinib, o‘sha cho‘ntak qismida qishlatish mumkin (35-rasm). Uyaning chekka qismidagi to‘sqich taxta yoki faner sugurib olinadigan va suriladigan qilinsa, kichik oilani bahorda rivojlantirish vaqtida oilaning ichki hajmini mumkatak ramkalar yordamida kengaytirishga qulaylik yaratiladi. Bundan tashqari, uyaning orqa devorida qishlash vaqtida nam havo ortiqcha to‘planmasligi uchun 5 mm li tirqish qoldirilib, u teshikchaning oldiga bir oz poxol yoki somon solingan yostiqcha osib qo‘yilsa, maqsadga muvofiq bo‘ladi. Chunki ari oilasi inchali ramkalari ustiga mato yopqich yopilganda, arilar yopqichni propolis (yelimsimon modda) bilan suvab tashlaydilar va natijada yopqich namlikni o‘tkazmay ko‘yadi. Uyaning orqa devoridagi 5 mm li tirqish esa havo yaxshi almashishini ta’minlaydi, uyaning old tarafidagi 2 ta havo almashish teshikchasiga qaraganda uning ahamiyati katta.
