2024 yil solig‘ini birdaniga to‘liq to‘lashni talab qilish mumkinmi?
@Yurist_Xizmati 4475-savol:
Assalomu alaykum xurmatli yurist. Men tuman maktabida o‘qituvchi bulib ishlayman maktab direktori va rayona boshligi meni 2024 yil uchun soligimni xammasini tulashga majburlayapti shi tugrimi. Soligni oyma oy tulab boryapman lekin Bu kam deyishdi shu tugrimi javob uchun oldindan raxmat.
YURIST JAVOBI:
♂️ Umumiy qoida bo‘yicha xodimning ish haqidan uning roziligisiz ushlab qolish mumkin emas.
❗️Biroq bunga istesnoli holatlar ham mavjud. Xususan Mehnat kodeksining 269-moddasiga muvofiq xodimning yozma roziligidan qat’i nazar soliqlar va yig‘imlarni undirish uchun uning ish haqidan ushlab qolish mumkinligi belgilangan.
♂️ Soddaroq aytganda, ish beruvchi xodimning roziligisiz uning ish haqidan soliqlarni yoki bmtlarni ushlab qolishi Soliq kodeksining 386-moddasiga asoslangan holda soliqni hisoblab chiqarish, ushlab qolish va budjetga o‘tkazishni amalga oshiradi.
❓Mana shu joyda savol tug‘iladi. Ish beruvchi soliq agenti sifatida xodimdan har qanday soliqni ushlab qolishi mumkinmi?
❌ Yo‘q unday emas, Soliq kodeksining 386- 387-moddalari mazmuniga muvofiq soliq agenti (ish beruvchi) faqat soliq to‘lovchi bo‘lgan xodimdan soliqlarni ushlab qolishga vakolati sanaladi.
☝️E’tibor bering! Faqat “soliq to‘lovchi”dan ushlab qoladi. Ana endi masalani yanada aniqlashtiramiz. Xodim soliq to‘lovchi maqomiga qachon ega bo‘ladi.
1⃣ Birinchidan, xodim Soliq kodeksining 364-moddasiga ko‘ra jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘ining soliq to‘lovchisi sanaladi. Shunga asosan ish beruvchi xodimdan SK 387-moddasini asos qilib to‘langan ish haqidan daromad solig‘ini ushlab qolishga vakolatlidir.
❗️Shunga ko‘ra ish beruvchi soliq agenti sifatida xodimga to‘lagan ish haqi miqdoridan daromad solig‘i summasini ushlab qolishi lozim.
2⃣ Ikkinchidan, xodimning nomida mol-mulk va yer bo‘ladigan bo‘lsa, unda ham yuqoridagi tartibda soliqlarni ushlab qolishi yoki xodimdan soliqlarni o‘z vaqtida to‘lashni talab qilishi mumkin. Mol-mulk va yer solig‘ini to‘lash muddati yiliga 2 marta 1 aprel hamda 15 oktabr etib belgilangan.
❌ Shunga ko‘ra sizdan soliqni birdaniga to‘liq to‘lashni talab qilish mumkin emas.
