1. Birinchi navbatda sog‘lom turmush tarzi kechirib, sport bilan muntazam shug‘ullanish darkor. Masalan, basketbol, suzish va voleybol bo‘y o‘sishiga yordam beradi. Shuningdek, turnikda tortilish ham foydalidir. Yana, quyidagi mashqlarni bajarish mumkin:
* Yuqoriga sakrash. Iloji boricha balandroq sakrashga harakat qiling.
* Xuddi yuqoridagi biron nimani olmoqchi bo‘lgandek, oyoq uchida yuqoriga cho‘ziling.
* Yuztuban yoting. Qo‘llarni orqada tutashtirib, keyin esa faqat yelka va boshnigina orqaga ko‘taring.
* Chalqancha yotib oling, oyoqlar to‘g‘ri tursin, qo‘llar esa ikki tomonga keng ochiladi. Oyoqlarni galma-galdan 90 gradusgacha ko‘taring.
* Yuztuban yotgancha, oyoqlarni iloji boricha yuqoriga ko‘taring. Bu mashqlarni birgalikda bir necha bor bajaring.
2. Haftasiga bir necha bor cho‘milish havzasiga boring. Kontrast dush qabul qiling, hammom va saunaning ham foydasi katta. Shu bilan birga, uqalash muolajalari ham organizmga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.
3. Sog‘lom ovqatlanish ham sog‘liq garovidir. Kun tartibiga rioya qiling. Taomlarni ma’lum bir vaqtda yeb, organizm o‘ziga kerakli barcha vitamin va minerallarni, kaloriyani olishiga ahamiyat bering. O‘ta yog‘li, achchiq, haddan ziyod sho‘r va aksincha shirin yeguliklardan tiyiling. Taomnomangizda oqsilga boy mahsulotlar (tuxum, turli yong‘oqlar, tvorog) ko‘p bo‘lishiga e’tibor bering. Glyukozani esa taomnomangizdan butkul olib tashlang. Shirinliklar o‘rniga asal va quritilgan mevalar iste’mol qilgan ma’qul. Shuningdek, o‘sish uchun zarur bo‘lgan A va V guruhidagi vitaminlardan (ko‘katlar, sabzi, sholg‘**, saryog‘) ko‘proq yeng. Kalsiy va fosforga boy sabzavotlar ham albatta taomnomangizda bo‘lishi lozim.
4. Me’yordagi uyqu ham katta ahamiyatga ega. «Bola uyqusida o‘sadi», degan gap zamirida ham haqiqat mavjud. Ertalab, uzoq uyqudan so‘ng tana 1-2 sm.ga cho‘ziladi.
5. Tabiiy damlamalardan foydalaning. Kovrak mevasi tarkibida mavjud qand, oqsil, organik ishqorlar kishining bo‘yi o‘sishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatar ekan. V1, V2, ZZ, Ye vitaminlariga boy bo‘lgan bu ne’mat turli xastaliklarni davolashda foydalidir. Shu bilan birga, jiyda ham bo‘y o‘stirish xususiyatiga ega. Undan quyidagi usulda damlama tayyorlash mumkin: 500 gr. jiyda bir yarim litr suvda biroz qaynatiladi. So‘ngra dokadan suzib, undan har kuni ovqatdan so‘ng ikki osh qoshiqdan ichib turiladi. Ayniqsa, qish va ko‘klam davrlarida bu mevaning foydasi kattadir.
