3- qism. 1-2-qismlarini o'qimaganlarga bu qismni o'qishni tavsiya etmayman.
1-qism silkasi. http://qanday-qilib.uz/blog/305/asl-haqiqat-falsafa-va-mantiq
2-qism silkasi. http://qanday-qilib.uz/blog/317/asl-haqiqat-falsafa-va-mantiq-davomi-2-qism
Odamni yoshi ulug’lasygani sari, o’zi uchun har hil tushuncha, fikr saboqlar ola boshlaydi. Nega yoshi ulug’ odam deganda ko’z oldimizga ko’pni ko’rgan, donishmand odamlar keladi? Odamda donolik, tajriba, saboq va h.k.z.lar qanday vujudga keladi. Asosan hayoti moboynida qilgan xatolardan. Odam qancha aqilli va donishmandmi bilingki u xatolarni ko’p qilgan. Odam qancha ko’p bilimga ega bo’lsa, shuncha ko’p xato qilishga imkoniyatdir. Odamlarni aqilli-ahmoq, yaxshi-yomon, dono-noshud, kibirli- kamtar, undan ham qo’poli hayvon-mol-odam hulas bir necha guruhlarga, turkumlarga ajratamiz va o’zgalarni va ularni hatti-harakatlari, ammallarini muhokama qilishni juda sevamiz. Ammo o’zimiz xato ish qilib qo’ysak, boshqalar muhokama qilishlarini zinhor istamaymiz. Ba’zan chekkadan jimgina o’z manfaatlarimizga sal ta’siri bo’lishi mumkin bo’lgan, narsaga aralashishni istamaymiz-u, to’g’rirog’i oqibatini o’ylab qo’rqamiz. Ammo yurak yutib, mardlarcha men deb chiqgan-u, ammo omadi kelmay yengilgan odamni juda a’lo tarzda muhokama qilishga ustamiz. Ba’zida tan olib qo’yish ham kerakda ; )
Hamma hayotida iloji boricha umuman xato qilmaslikga intiladi, albatta. Yaxshiyamki inson bu dunyoga yetuk bilim, tajriba va hayotiy saboqlarni bilib dunyoga kelmaydi. Agar inson hech qanday hato qilmay yashab o’tkanda edi. Bu hayotning qiziq va mazmunli bo’larmidi ? Endi odamlarni yaxshi yoki yomon deyishadi. Yaxshi va yomon odamlar bular har kim uchun har hil tushuncha, shaxsan man bu dunyoda yomon odam yoq deb bilaman. Chunki hech kim dilida bugun birovga yomonlik qilaman deb diliga tugib qo’ymaydi. Har qanday yomonlikni ortida kim va nimagadir bo’lgan yaxshilik yotadi. Yaxshilikni ortida ham huddi shunday. Kimgadir chin dildan yaxshilik qilmoqchi bo'lasiz-u. Ammo o'zingiz anglamagan holda birovga yoki o'zingizga yomonlik ja bo'lmaganda noqulaylik tug'dirasiz. Noqulaylik tug'dirdingizmi demak yaxshi odam emassiz. ; )) Ana ko'rdingizmi nur bor-ki soya bor. Agar dunyoda "YOMONLAR" bo'lmaganida edi yaxshilik ham "YAXSHILAR" bo'lmasa yomonlik ham bo'lmas edi. Odam kimgadir atayin yomonlik qilmaydi. Kimningdir hojatini chiqarmoqchi bo’lasiz, ammo kimgadir zararingiz tegadi. O’z manfaatingizni o‘ylab birov uchun yomonlik qilishingiz mumkin. Lekin buni ortida ham o’zingiz va oilangiz uchun yaxshilik va yana yaxshilik yotadi. Bundan kelib chiqadiki yomon odamlar yoq. Demak yaxshi insonlar ham. Faqat insonlar bor “Hazrati inson” bor. Shunchaki insonlarni sevishni o’rganish kerak. Insonni bo’ladimi, hayvonmi yoki buyummi, shunchaki sevib bo’lmaydi. Uni sevishga qandaydir asos bo’lishi kerak. Juda bo’lmaganda boshqalar uchun nimanidir anglatishi kerak. Qadr-qimmati, narxi, obrosi noyob-u, nodir, bebaholigi va h.k.z. Aytishadi-ku sevish oson, sevilish a’zob deb. Shu kunimiz bo’ladimi tarixmi bir nazar tashlasak kimlar o’tmagan deysiz. Bu hayot oyog’imiz ostidagi yer qanchadan-qancha donishmand, olim-u-fuzalolar, qirol-u-sultonlarni, dunyoni davo qilgan zodlarni ko’rmagan deysiz. Shu zamin tilga kirsa bormi, bizga nimalarni so’zlab bera olar ediya. “Bu dunyoni so’raganlar kim, nega ular qabirda yotmoqdalar jim”. Odamlar yerdan yaralganlar-u, umrbod yuqoriga intilganlar va intilib kelmoqdalar. Mavqe, mansab, obro, pul bu so’zlarni yana uzoq davom ettirish mumkin. “Osilsang baland dorga osil, o’ligingni hamma ko’rsin” deyishadi. Ammo oddiy fizika qonunini unitishadi-ki qancha balanddan qulasangiz shuncha o’riqliyroq va halokatliyroq yeqilasiz. Deyarli hamma shoxlar dunyoga hukimron bo’lishni orzu qilganlar va intilganlar, hatto bunga deyarli erishganlar ham. Ammo deyarli degani bu to’liq degani emas. Dunyoga yakka va abadiy hukimron bo’lish, faqat va faqat yaratgan egamga hosdir. Ko’zi och bandasiga emas. Buyuk sarkarda Aleksandir Mokedonskiy ham o’limidan so’ng 2 qo’lini teppaga ko’tarib qo’yishlarini va uni xaloyiq ko’rishini amr etgan edi. Bu haqida eshitkandirsiz har holda !!! Sizningcha nega bunday vasiyat etgan ? Mana qaranglar men Buyuk sarkarda, hukimdor bo’ldim, shon-shuxrat-u, cheksiz martabaga erishdim. Dunyoning yarmini egalladim. Dunyo poyimda. Ammo bu dunyodan hech nima olib keta olmadim !!! Mana 2 qo’lim, ko’ringlar hech narsa yo’q. Faqat har doim haq bo’lgan o’lim bor halos. Demoqchi bo'lganlar.
Bir oqil, dono shox bo’lgan ekan. U shox 30 yoshida taxtga o’tirib, o’tirgan kunining o’zida dunyodan taniqli donishmand, olim, fuzalolarni yeg’ibdi va inson qanday zot ekanligini bilishni istayman. Shuni bilib beringlar deb ularga farmon beribdi. Shu daqiqadan boshlab barcha olimlar izlana boshlashibdi. Ular hamma soxalar bo’yicha odamning ta’sirlarini o’rgana boshlashibdi. Hayvonot dunyosi, zamin, falak, tabiat, afsun, ilm-fan, falsafa, tarix, musiqa hulalas jamiyki narsalarni o’rganishga kirishishibdi. Bunda bir-necha olimlar avlodi almashinibdi. Oradan yillar o’taveribdi. Nihoyat 40 yil deganda 40 000 ta tuyaga yuk bo’ladigan. Kitoblar yozilibdi. Bu kitoblarda inson yorug’ dunyoga kelmasidan, kelganidan so’ng va hayoti yakunigacha nimalar kutishi, nimalarga erisha olishi-yu, kim va nimalarga bog’liqligi batavsil yozilibdi. 30 yoshlarida farmon bergan podshox mana 70 yoshga kirganlarida javob tayyor bo’libdi. Olimlarga qarata hizmatlaringiz uchun rahmat, minnatdorman, ammo yoshim o’tib qoldi. Bu kitoblarni hammasini o’qishga umrim ham sog’lig’im ham yetmaydi endi. Shuni menga qisqartirib bering debdi. Shundan so'ng olimlar eng kerak va sara joylarini 5 yilda 40 000 tuyaga yuk bo'ladigan kitobni 1 tuyalik qilib qisqartirishibdi. Shu orada 5 yilga qarib, ancha munkillab qolgan podshox, bu ham menga ko'plik qiladi, bundanda qisqartiring debdi va yana 5 yil ichida 1 kitob ko'rinishiga keltirishibdi. Bu vaqtda esa shox so'ngi kunlarini yashayotkan bo'lib, bir kitobni o'qib tugatishga yetmaydigan umri qolgandi. Donishmandlar esa podshoximiz shuncha yil sabir bilan kutkan narsalarini nima ekanligini bilmay o'tmasinlar deb, kitobdan eng asosiy ikki qator jumlani chiqarishibdi va podshoxning so'ngi sonyalariga ulgurishibdi. Podshox so'zlanglar inson o'zi kim ekan degan savollariga:
"KELGANLAR, KETKANLAR. KELADURLAR, KETADURLAR". deb javob berishibdi. Shunda podshox sizlarga ming rahmat. Asl haqiqatni tushundim. Umrimni so'ngida bo'lsa ham, menga o'zimni kimligimni anglashga imkon bergan Xudoyimdan minnatdorman deb ko'zlarida yosh bilan dunyoni tark etkan ekanlar.
(Davomi bor...)
Hulosa o'zingizdan !!! Izoh va fikirlaringizni kutib qolaman.
