Hakkerlik haqida
Ko’pchiligikni «hacker» atamasini salbiy ma’noda tushunishga odatlanganmiz. Go’yoki hacker bo’lgan har qanday kishi albatta yomon, yovuz niyatli shaxs bo’lishi kerakdek. Aslida hacker atamasining ingliz tilidagi asl ma’nosi butunlay boshqacha mazmun kashf etadi. «Hack» so’zi nimaningdir boshlang’ich, asl shakli yoki xususiyatini o’zgartirib, uni o’ziga yanada qulaylashtirish hatti-harakatiga nisbatan ishlatiladi. Misol uchun, men internet orqali webkameradan foydalangan holda kim bilandir muloqot qilmoqchi bo’lsam va webkameram bo’lmasa, shu vaziyatda boshqa biror imkon topishga urinib ko’raman. Android asosida ishlaydigan telefonimni USB kabel orqali kompyuterimga ulab, Android telefonni kompyuterda webkamera sifatida ishlatish imkonini beruvchi dasturni o’rnatib, sozlanmalar asosida telefonimdan webkamera sifatida foydalansam, men telefonimni hack qilgan bo’laman. Bu vaziyatda meni hacker deb atash mumkin bo’ladi. Chunki men asli qo’ng’iroq qilish va fotosuratlar, video olish uchun mo’ljallangan telefon qurilmasini hack qilish orqali webkameraga aylantirdim. Hayotdagi turli narsalar va holatlarni o’ziga moslash, qulaylashtirish, «hack qilish» maslahatlari jamlangan LifeHacker sayti juda ko’p foydalanuvchilariga ega. Bu saytda qanday qilib hayotni osonlashtirish, qulaylashtirish mumkinligi haqida bir-biridan qiziqarli maqolalar, maslahatlar berib boriladi. Bunday saytning ingliz tilidagi turi ham bor. Demak, «hack» atamasi nimanidir o’ziga qulaylashtirish, aslini o’zgartirish, degan ma’noni anglatar ekan. Hacker esa shu amaliyotni bajaruvchi shaxsni ifodalaydi Axborot texnologiyalari va ma’lumotlar xavfsizligi sohasida ham hackerlik tushunchasi mavjud. Bu sohada hackerlarni uch toifaga bo’lishadi: Black hat (qora shlyapali), White hat (oq shlyapali) va Gray hat (Kulrang shlyapali). Bir so’z bilan aytganda, qora shlyapalilar buzg’unchi hackerlar bo’lsa, oq shlyapalilar yaxshi, foydali hackerlar hisoblanishadi. Kulrang shlyapalilari esa ham yaxshi ham yomon ishlarni aralash bajaruvchi hackerlardir. Ularni xususiyati va faoliyatiga ko’ra alohida tasniflab o’tmoqchiman.
