Oʻquvchi qizim maktabdan keliboq qorin ogʻrigʻidan shikoyat qiladi. Qaynonam “hamma narsani aralashtirib yeyavergan boʻlsang kerak-da”, deganicha uni koyiydi. Bola emasmi, maktabda faqatgina chips yeganini va oʻsha chips qurgʻur ham “uyniki” ekanini aytib “maqtanadi”. Haqiqatan ham maktab boshlandi deguncha bolalarda oʻquvchilarga xos kasalliklar ham sekin-asta oʻz rivojlanishini boshlab yuboradi. “Bolani bu kasalliklardan omon saqlash uchun ularning oldini olish tadbirlarini kanda qilmaslik lozim”, deydi oliy toifali bolalar shifokori Muhabbat Nasivaliyeva «Sugʻdiyona» gazetasi muxbiri bilan boʻlgan suhbatda. --------------------------------------------------------------- Asosiy muammolar --------------------------------------------------------------- -Uzoqni koʻra olmaslik; -Skolioz (umurtqa pogʻonasining qiyshayishi); -Gastrit; -Ruhiy-asab tizimi buzilishlari kabilarni maktab kasalliklari sirasiga kiritish mumkin. Statistikaga koʻra, har besh bolaning biri umurtqa pogʻonasi muammolaridan qiynalsa, har uchtadan bittasini oshqozoni bezovta qiladi. ---------------------------------------------------- Ilk xavf ---------------------------------------------------- Oʻquv yili ayniqsa birinchi sinf oʻquvchilar uchun qiyin kechadi. Yangi kun tartibi, darslar, tanish boʻlmagan sharoit tufayli bolaning ruhiy holatida oʻzgarishlar kuzatiladi. Bu esa oʻz navbatida asab tizimiga ham taʼsir qilib, oshqozon‑ichak, ogʻiz‑quloq‑burun tizimi surunkali kasalliklarining paydo boʻlishiga olib keladi. Shuningdek, gavda holati va koʻrish qobiliyatida ham oʻzgarishlar roʻy beradi. ---------------------------------------- Oʻquvchilar gastriti ---------------------------------------- Surunkali gastrit kasalligiga koʻpgina oʻquvchilar chalinishi mumkin. Bola oʻqituvchi bilan til topisha olmasligi, sinfdoshlari bilan tortishib qolishi, yomon baho olishi kabi holatlarda asabiylashadi. Bu esa oshqozon-ichak tizimida turli buzilishlarga olib keladi. Turli “fast-fud” yoki qovurilgan taomlar bilan ovqatlanish, irsiy moyillik natijasida kasallik yanada zoʻrayadi. Ota‑onada surunkali gastrit boʻlsa, bolada ham bu kasallikka chalinish xavfi ortadi. Bolaning surunkali infeksiyalar — tish kariyesi, bodomsimon bezlar yalligʻlanishi, gaymorit kabi xastaliklarga chalinishi esa kasallikning yanada jiddiy tus olishiga sabab boʻladi. -------------------------------------------- Gastrit alomatlari ----------------------------------------------- Gastrit alomatlari har doim ham koʻzga tashlanavermaydi. Gastritga chalinganda bolada quyidagi alomatlar kuzatiladi: -rangi oʻzgaradi; -ishtahasi yoʻqoladi; -tez toliqadi; -jigʻildoni qaynab, koʻp kekiradi; -koʻkrak chuqurchasida noxushlik sezib, qorni dam boʻladi; -koʻngli ayniydi; -qabziyat (ich qotishi)dan qiynaladi. Kasallik qoʻzgʻalganda esa bu alomatlar kuchayadi. Tavsiya: bolani ertalab nonushta qilishga oʻrgating. Unga foydali (grechka, guruchli) boʻtqa tayyorlab berishdan erinmang. Bolaning portfelida doim qaynatib sovutilgan suv boʻlsin. Tanaffus paytida yeyishi uchun ham biror yegulik bering. Yegulik quruq pechenye yoki shokoladdan iborat boʻlmasin. Oʻquvchi farzandingizga olma yoki yogurt, pishloqli non, hech boʻlmaganda quritilgan meva berib yuboring.
