Xodimning arizasini majburan olib, uni ishdan bo‘shatish NOQONUNIY
@Yurist_Xizmati 4500-savol:
Assalomu alaykum. Men 2018- yildan buyon maktabda MMIBDO‘ bosari lavozimida ish olib boraman. Prezidentimiz Shavkat Miromovich tashabbusi bilan davomatni yo‘lga qo‘yish asosida Milliy givardiya xodimlari bilan birgalikda "Xavfsiz maktab" konsepsiyasini keng joriy etish,"Oila - mahalla-maktab" uzviy tizimi asosida voyaga etmaganlar bilan manzilli ishlashni yo‘lga qo‘yish maqsadida 2024 yil 26 fevralda Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligi hamda Milliy givardiya o‘rtasida 4-k/k va 5-k/k sonli qo‘shma qarori imzolangan. Bu qarorga asosan 1336 ta o‘quvchidan 6 ta o‘quvchi darsga kelmagan. 4-sababli va 2-sababsiz ma'lumot berganligim uchun M va MTB mudiri va maktab direktori bilan birgalikda majburlab ishdan bo‘shash haqida ariza yozdirib oldi. Ammo arizamni yarim soatda qaytarib oldim. Lekin M va MTB mudiri seni arizang telifonimda rasmi bor deb ta'kidlayabdi. Menga shu masalada yordam berishingizni so‘rayan.
YURIST JAVOBI:
♂️ Xodimning arizasini majburan olib, uni ishdan bo‘shatish noqonuniy.
Mehnat kodeksining 160-moddasiga asosan xodim nomuayyan muddatga tuzilgan mehnat shartnomasini, shuningdek muddati tugaguniga qadar muddatli mehnat shartnomasini o‘n to‘rt kalendar kun oldin bu haqda ish beruvchini yozma shaklda ogohlantirgan holda bekor qilishga haqli. Bunda xodim o‘zi bergan arizani chaqirib olishga haqlidir.
❗️Xodim arizani o‘z tashabbusi bilan (o‘z xohishi bilan) yozadi. Agar ish beruvchi arizani boshqa har qanday usulda olsa, unda xodimda ishga tiklanish huquqi paydo bo‘ladi.
Qarang! Oliy sudi plenumining 20.11.2023 yildagi 26-son “Sudlar tomonidan mehnat shartnomasini bekor qilishni tartibga soluvchi qonunchilikni qo‘llash amaliyoti to‘g‘risida”gi qarori 11-bandiga binoan mehnat shartnomasini bekor qilishga faqat xodimning yozma arizasi asos bo‘lib, u haqiqatdan uning mehnat munosabatlarini bekor qilish to‘g‘risidagi xohish-istagini namoyon etishi lozim.
Bunda qaror 20-bandiga ko‘ra qonunda belgilangan yoki xodim va ish beruvchi kelishuviga ko‘ra qisqartirilgan ogohlantirish muddati davomida xodim mehnat shartnomasi bekor qilinganligi haqida buyruq chiqarilgan bo‘lishidan qat’iy nazar arizasini qaytarib olishga haqli.
✅ Shunday ekan sizda arizani qaytarib olish huquqi mavjud.
❗️Ishdan bo‘shatish haqida buyruq chiqarishda esa ish beruvchi telefondagi rasmni emas, aksincha arizaning asl nusxasini olishi kerak.
Mehnat shartnomasini bekor qilishga xodim shu tashkilotdagi ishni haqiqatda tashlab ketish istagini bildirgan yozma arizasiga binoan yo‘l qo‘yiladi (Qaror 21-bandi).
Bunda sudlarning e’tibori, xodimni ariza yozishga nafaqat majburlash, bosim yoki tazyiq o‘tkazish, balki xodimda mehnat munosabatlarini tugatish istagi bo‘lmay turib, ish beruvchi tomonidan uni ariza yozishga faol ravishda undash harakatlari ham qistov sifatida baholanishi lozimligiga qaratilgan.
✅ Shunga ko‘ra siz bu vaziyatda tuman adliya bo‘limiga murojaat qilishingiz lozim. Shuni ham aytish kerakki, maktablarda o‘rinbosarlarini ishdan bo‘shatish faqat ish beruvchining vakolatiga tegishlidir.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 26.05.2023 yildagi PF-79-son Farmoniga ko‘ra umumiy o‘rta ta’lim muassasalari direktorlariga o‘z o‘rinbosarlarini ishga qabul qilish va ishdan bo‘shatish huquqi berilgan. Ya’ni ish beruvchi direktor hisoblanadi.
❌ Shunday ekan sizni MMTB mudiri ishdan bo‘shatishi yana bir asosga ko‘ra noqonuniydi
